تخریب خانه عارف قزوینی - لیتن

ابوالقاسم عارف قزوینی شاعر و تصنیف ساز پرآوازه قزوینی که تصنیف های ملی و ارزشمندش همراه با موسیقی منتشر شد و در طول عمرش از 1259 تا 1312 شمسی، با سرودن تصنیف های مختلف، تاثیر زیادی در روزهای پرآشوب جامعه داشت و در همین سال ها نیز هنرمندان ایرانی شعر از خون جوانان وطن لاله دمیده است را در قالب های مختلف اجرا کردند، حالا خانه اش به عنوان تنها یادگار به جای مانده از او، این روزها اوج بی مهری را نسبت به خود و صاحبش می بیند.

الهام حاجی ملکی، دبیر انجمن دوستداران یادمان ها و کارشناس بازسازی بناها و بافت های تاریخی درباره آخرین شرایط خانه عارف قزوینی می گوید:

در روبروه با خانه عارف قزوینی با آنچه روبه رو شدیم نه یک خانه شاعر، که فقط یک ویرانه کوچک بود. آسیب ها و تخریب هایی که این خانه با دو اتاق، یک زیرزمین، یک مطبخ و سرویس بهداشتی با آن روبرو بود، به حدی است که امروز دیگر هیچ نشانی از یک خانه شاعر ملی در خود ندارد.

او وجود این نشانه ها را عاملی برای باورپذیری این نکته می داند که عارف قزوینی از سال ها پیش شاعری گمنام بوده است و ادامه می دهد که اداره کل میراث فرهنگی قزوین سال 1379 نقشه این خانه را با هدف ثبت در لیست آثار ملی تهیه کرد و آن را در سال 1384 به شماره 12904 در لیست آثار ملی ایران ثبت کرد.

وی تاکید می نماید که در زمان ثبت این خانه تاریخی، آن تقریبا همه عناصر خانه را در خود داشته است، اما متاسفانه تنها چیزی که امروز از این بنا وجود دارد، تنها یک اتاق و یک زیرزمین است، این در حالی است که چند سال پیش شهرداری دیوار اصلی این خانه را برای تعریض معبر تخریب کرد، اما خوشبختانه با ممانعت مالک از عقب نشینی آن جلوگیری شده است.

این کارشناس بازسازی بناها و بافت های تاریخی در ادامه این پرسش ها را مطرح می نماید که چه عواملی باعث شده که خانه یک شخصیت ملی بدون دغدغه از تخریب آن در چنین شرایطی باشد؟ و چگونه است که مسئولان و صاحبنظران شهری و حتی کشوری هیچ کوششی برای حفاظت از این میراث ارزشمند به عمل نمی آورند؟ و چرا سیاست گذاری در حوزه پاسداشت از شخصیتی ملی که زمانی نه چندان دور برای ارزش های جامعه مبارزه نموده است، به سمتی پیش می رود که گویا همچنان همه ما شریکی در افزایش رنج های بی انتها به آن شخصیت هستیم؟

حاجی ملکی با بیان این که خانه عارف قزوینی در تملک بخش خصوصی است نه وارثان این شاعر؛ می گوید:

به نظر می رسد چون مالکان امروزی این خانه تاریخی جزو ورثه عارف قزوینی نیستند به میزان ای که باید دغدغه نگهداری و حفاظت از میراث ملی را ندارند، به ویژه زمانی که متولی این جریان، مانند اداره کل میراث فرهنگی استان در درجه اول و دیگر دستگاه های متولی مانند شهرداری، نیز تا به امروز کمترین دغدغه و نگرانی را برای حراست از این بنا نداشته اند.

او بیان می نماید که مسئله اینجا است که در بسیاری از موارد از جمله موضوع حفاظت از خانه تاریخی عارف کوشش می گردد تا برای ماندگار نگه داشتن یاد و نام شخصیتی ملی که در زمان خود برای مبارزه با استبداد و استعمار آوازه آن تا خارج از مرزهای سیاسی ایران گسترده گردد، در حالی که در وطن خود هیچ یادگاری از او به جا نمانده است و تنها نشانه به جای مانده از آن یعنی همین خانه کوچک، نیز در حال تخریب کامل است.

ابوالقاسم عارف قزوینی یکم بهمن ماه 1312 در شهر همدان درگذشت و پیکرش در همان شهر و در کنار مقبره ابوعلی سینا به خاک سپرده شد.