اپل با ایرانی ها خصومت شخصی ندارد ، مصرف کنندگان بازنده های اصلی قوانین سختگیرانه هستند - لیتن

بدون هیچ مقدمه ای به مهمترین سوال 2 روز گذشته می پردازیم؛ ماجرای محدودیت های اپل از کجا آغاز شده و علت آن چیست؟

شاید بهتر باشد ابتدا در خصوص گواهی توسعه دهنده سازمانی (enterprise developer certificates) و اهمیت آن به زبانی ساده صحبت کنیم چرا که همه چیز از همین قوانین آغاز شده است. اپل قوانینی بسیار سرسخت و محکم در خصوص اپ هایی که روانه بازار می نماید دارد. بر این اساس وقتی که قصد دارید در اپ استور یک اپ را بارگذاری کنید، باید قوانین و مقررات اپل را که هر سال به روزرسانی و محکم تر می شوند را رعایت کنید. بعضی از این قوانین امنیتی هستند، بعضی در پی حفظ حریم خصوصی کاربران اپل هستند و مواردی مشابه. در مرحله بعدی، فرض می کنیم که شما با رعایت قوانین یک اپ را در اپ استور بارگذاری نموده اید و از مرحله اول عبور نموده اید. در این مرحله شما یک اپ را به شکل عمومی به اپ استور ملحق نموده اید.

آیا هر اپ یا نرم افزاری باید در درگاهی مثل اپ استور ثبت گردد؟

در یک سناریو در سراسر جهان هزاران enterprise وجود دارد که لزوما قرار نیست نرم افزارها یا برنامه های عمومی فراوری نمایند، بلکه بعضی برنامه ها و اپ های داخلی دارند که بین ده ها و صدها کارمند خودشان به شکل داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.بنابراین ممکن است این enterprise ها تعداد زیادی کاربر داشته باشند و در نتیجه احتیاج به اپ هایی داخلی برای پیشبرد اهداف خود داشته باشند.

در سناریویی دیگر نیز بسیاری از شرکت ها اقدام به ساخت نرم افزارها یا اپ هایی در قالب نسخه بتا می نمایند تا بعضی آزمون ها را روی این اپ ها و نرم افزارها اجرا نمایند و یا حتی به بعضی کاربران به شکل آزمایشی نیز ارائه می دهند. بعضی از پلتفرم های منبع باز نیز شامل این روش می شوند. بر این اساس اپ ها و نرم افزارهایی هم هستند که قرار نیست عمومی شوند.

با این شرایط چرا این نوع دسته بندی اپل تا این حد مهم است؟

اساسا قرار نیست هر نوع برنامه چه enterprise و چه در حالت نسخه بتا و چه هر حالت محدود و آزمایشی دیگری، تمامی قوانین و مقررات سرسخت اپل را رعایت نمایند. اما حتی ساده ترین و ابتدایی ترین نسخه ها نیز برای پذیرفته شدن در جمع برنامه های اپل باید پیش احتیاجهایی را رعایت نمایند. اپل برای حل این مشکل و پیشگیری از تعارض امکان خرید certificate را برای شرکت های ارائه دهنده اپ ها فراهم کرد. به طور معمول این حق خرید به شکل سالانه بین 400 تا 500 دلار است و اتفاقا به همین علت بود که بعضی از برنامه های اپل در داخل کشور ما نیز پولی و واجد پرداخت نقدی شد.

بنابراین همه مسائل اپل در ایران به همین ماجرای خرید و عدم خرید certificate مرتبط می گردد؟

اجازه بدهید تاکید کنم مشکل مذکور ارتباط مستقیم به ایران ندارد. درواقع اپل با ایران خصومت شخصی ندارد و به این شکل نیست که اپل صرفا اپ های ایرانی را گزینش و محدود نموده باشد، تیم مهندسی اپل هر از چند گاهی آغاز به آنالیز نحوه استفاده از سرویس های خود می نماید و ضمن بازبینی های اجرا شده بعضی تغییرات مثل ماجرای اخیر را اعمال می نماید.

شاید باورنکردنی باشد اما حتی شرکت های سرشناس و عظیمی مثل گوگل و فیس بوک نیز بر اساس همین قوانین سختگیرانه اپل با مسائلی روبرو شده اند. مثلا چون گوگل در حال اعطای کارت هدیه و وی پی ان و ...بود و فیس بوک نیز به اطلاعات هاست دسترسی دارد و در نتیجه اپل به هر دو این شرکت ها تذکر داد و حتی سرویس های این دو را برای مدتی لغو کرد. حل این مشکل برای گوگل حدود یک نصفه روز طول کشید و فیسبوک نیز حدود 24 ساعت درگیر حل مشکل بود.

بر این اساس تاکید می کنم اتفاقی که برای ایران افتاده پیش از این در سطح جهان نیز اتفاق افتاده است و حتی برای غول های فناوری هم اتفاق افتاده است.

باز هم به ایران باز گردیم. آیا شرایط یک شرکت ایرانی با یک شرکت خارجی برای حل مشکل یکسان است؟

باید بپذیریم که ما به علت بسیاری از مسائل، قادر به قرار دادن اپ ها در اپ استور نیستیم. البته این کار با رجیستری و بعضی اقدامات امکان پذیر است اما بسیاری از سرویس هایی که دریافت می کنیم پس از آن که مشترکینی پر تعداد پیدا می نمایند، از سوی اپل رصد شده و حتی قطع می شوند. بنابراین تنها چاره ای که وجود داشت استفاده از همان گواهی توسعه دهنده سازمانی بود. اکنون توجه شما را به همان تعریف قبلی جلب می کنم. دقت کنید که تعریف بسیاری از اپ های ایرانی موجود در اپ استور به این شکل بوده که قرار است اپ های داخلی و محدود یا آزمایشی باشند و در نتیجه نباید بعضی قوانین سرسخت اپل را پشت سر بگذارند. در نتیجه ایرانی های زیادی از این روش استفاده کردند.

با این تفاسیر، تا این جای کار ساده به نظر می رسد، پس مشکل دقیقا چیست؟

دقت کنید که شاید این مراحل روی کاغذ ساده باشند، اما در عمل اپل به شدت اپ استور را رصد می نماید. ضمن این که فراموش نکنیم هنوز زیرساخت های بانکی و پرداحت کشورمان برای معاملات با کشوری مثل ایالات متحده آمادگی ندارد و در نتیجه در بخش پرداخت مسائلی وجود دارد. افزون بر این ورود به بعضی وب پیج ها در نسخه های ایرانی محدودیت هایی دارد که در نسخه های خارجی چنین محدودیتی وجود ندارد. همین مشکل در شبکه های پرداخت ما محدودیت ایجاد می نماید را که ما app browser نداریم، وقتی اتصال لازم وجود ندارد، تمامی شبکه هایی که با این محدودیت فعالیت می نمایند در مرحله پرداخت با مشکل روبرو می شوند.

مثلا فرض کنید یک سرویس آنلاین سفارش غذا در ایران به جای آن که مثل نسخه خارجی درون برنامه عمل کند، یک سکته و قطعی و وصلی دارد، درواقع شما مستقیما به سرویس بانکی برای پرداخت وصل نمی شوید. در حالی که روش درست این است که در لایه های زیر ساختی اپ وارد سیستم بانکی شوید.

این مشکل در اپلیکیشن های بانکی و مالی بیش از این ها مهم است. افزون بر این بعضی طراحان و توسعه دهندگان نیز اساسا توجهی به استانداردهای اپ استور ندارد و بر اساس پایه ای و ابتدایی ترین قوانین اپ های خود را توسعه می دهند و در نتیجه در مراحل پیشرفته تر به مشکل بر می خورند.

مسئله اپل نیز همین است، درواقع اپل متوجه شده تعداد زیادی از اپ های ایرانی بعضی قوانین را رعایت نمی نمایند. شایان ذکر است صحبت صرفا در خصوص حقوق مصرف نماینده نیست. برای مثال در بعضی موارد بحث به اپ هایی مرتبط می گردد که با کپی کاری و ... حقوق دیگر فراوری نمایندگان را به خطر می اندازند. برای مثال بعضی اپ های موسیقی بدون پرداخت پول از حقوق مولف سوء استفاده می نمایند. بر این اساس چنین برنامه هایی هم از دید اپل مخرب تلقی می شوند. بنابراین کل داستان محدودیت های اپل برای مقابله با چنین مواردی است و هدف اصلی مبارزه با سوء استفاده از certificate است.

در نهایت آیا راهی برای حل این مشکل وجود دارد؟

در وهله اول باید بگویم نمی توان با قطعیت نظر داد چرا که پشت پرده بسیاری از اپ ها و علت مشکل داشتنشان با قوانین اپل نامشخص است. اما در حد حدس می توانم بگویم که به هر حال به این علت که امکان برداشته شدن و نقض کلی certificate وجود ندارد، نمی توان انتظار داشت مشکل اپ های ایرانی یا اپ های دیگر کشورها که قوانین را به درستی رعایت نمی نمایند ناگهان و برای همواره حل گردد. درواقع اپل برای حل مسائل زیرساختی خود این قوانین را قرار داده و در نتیجه تصمیم های اپل برای محدود کردن اپ ها نه ناگهانی است و نه حذف شدنی.

در نهایت باز هم تاکید می کنم این مسئله اصلا مرتبط با ایران نیست و در حد جهان اجرا می گردد اما باید این را بدانیم که الگوریتم های غول های فناوری برای تامین امنیت هر روز پیشرفته تر می شوند و بنابراین هزاران شرکت جهان درگیر قوانین هستند و در نتیجه تا پیدا شدن راهکار، صرفا مصرف نمایندگان آسیب اصلی را از این محدودیت ها می برند. پیش بینی کلی من این است که محدودیت ها به تدریج بیشتر هم می شوند و قرار نیست اپل از مواضع اصلی خود کوتاه بیاید.