بازار نشر در دست ترجمه - لیتن

داود یاراحمدی کارشناس ارشد اقتصاد هنر و قائم مقام موسسه فرهنگی منادی تربیت گفت: تبادل اندیشه احتیاج طبیعی جامعه بشری است و بدون زبان ترجمه این امر میسر نخواهد شد، با توجه به این مهم شاید بگردد گفت که ترجمه، در ها و نگاه های تازه علمی را در زمینه های مختلفی ادبی، علمی، فرهنگی، هنری و... و هر علم دیگری به هر جامعه ای وارد می نماید.

شکل گیری ترجمه در اثر ارتباطات فرهنگی

او می گوید: ترجمه طی ارتباطات فرهنگی به وسیله متن یا گفتار در بین جوامع مختلف شکل گرفته و تاثیرات خاص و به سزایی در روند و کارکرد های اجتماعی خود در تمامی ابعاد مختلف فرهنگی جامعه به وجود می آورد.

تغییر ذائقه فرهنگی در اثر افزایش آثار ترجمه شده

به گفته یاراحمدی، این مهم در اثر تکرار می تواند ذائقه فرهنگی هر جامعه را به آرامی به سمتی تغییر دهد که ساختار و شاکله اصلی جامعه، این اتفاق را متوجه نگردد، شاکله ای که سال ها برای رسیدن به موقعیت اکنون؛ بودن یا نبودن را در مسیر چگونه بودن تعریف نموده اند. این همان ماجرایی است که اهداف و نشان شوالیه های فرهنگی دیگر کشور ها با رویکرد های متنوع و مجذوب نماینده برای تسخیر هویت هر جامعه از ناکجا آباد در فکر افراد کجا آباد متبلور می نمایند.

این کارشناس گفت: اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می گردد که بدانیم از مجرای همین ترجمه، بی هیچ جنگ و خونریزی و هزینه های کلان، آرام آرام اشغال فرهنگی هر جامعه ای ممکن خواهد شد.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر نیز این موضوع، اگر با درایت، نظارت کافی و فراخور احتیاج هر قشر از جامعه، ترجمه آثار فاخر صورت پذیرد، ضمن یاری به رشد و اعتلای نشر و نویسندگان، می تواند هم افزایی مناسبی برای همپایی و تبادل تازه اندیشه ها در هر جامعه شکل بگیرد.

نیمی از کتب موجود در بازار ترجمه شده اند

یاراحمدی گفت: بازار نشر ترجمه، سالهاست که گوی فرهنگی کشور را از مولفان و نویسندگان کشور ربوده است. طوری که تقریبا بین 50 الی 60 درصد کتاب های منتشر شده کشور را در اختیار خود دارد.

چالش های حوزه کتب ترجمه

قائم مقام موسسه فرهنگی منادی تربیت گفت: نبود حق حق امتیاز، کتاب سازی، ترجمه های نامناسب و نامفهوم و بی سرو ته، ترجمه نارسا و غلط، بازنویسی ترجمه های پیشین، همه و همه از مواردی است که داد مترجمین حرفه ای را هم درآورده است.

به گفته یاراحمدی، ماجرای ترجمه تنها به دغدغه های مترجمان ختم نمی گردد. روی دیگر سکه وقتی نمایان می گردد که بعضی از ناشران برای پایین آوردن هزینه سنگین فراوری کتاب و سود بیشتر، خود پیشقراول ترجمه های نامناسب و نامفهوم و بی سرو ته به وسیله بازنویسی ترجمه های پیشین می شوند.

تهدید زبان فارسی با افزایش بازار نشر ترجمه

یار احمدی گفت: به ظن خود بی هیچ پرداختی به؛ نویسنده، تصویرگر، صفحه آرا، ویراستار و گرافیست توانسته گوی سبقت را از دیگر ناشران رقیب خود ربوده و فروش خود را در این آشفته بازار تضمین کند، آشفته بازاری که طی چند سال اخیر، بازار نشر ترجمه زیر پله ای را شکل داده و کم کم زبان فارسی نیز در آثار ترجمه ای رو به زوال گذاشته و زبان فارسی را مورد تهدید قرار داده است.

به گفته این کارشناس، این در حالی است که وزارت فرهنگ و ارشاد به جای اینکه به وسیله بررس های خبره بر این ماجرا نظارت داشته باشد تا اثری اصیل با معیار ها و استاندار های درست زبان و ادبیات فارسی منتشر گردد، تنها سعی بر این دارد تا از نظر محتوایی کتاب را نظارت نمایند. چرا که مبادا شبهه گناه آلود، لرزه بر سکان صدارتشان بیاندازد. این در حالی است که زبان فارسی هر روز، از هر سوی در هر اثر منتشر شده مورد بی مهری بعضی از این ناشران و مترجمان واقع می گردد.

وی اضافه کرد: علاوه بر این گونه ترجمه های زیر پله ای، بحث انتشار ترجمه کتاب بدون مجوز در فضای اینترنت را باید به این ماجرا اضافه کرد، ماجرای ترجمه، تیغ دولبه ای است؛ برنده که باید در دست اهلش قرار گیرد. هم بداند چه ببرد! و هم بداند چگونه ببرد.

به گفته یاراحمدی، نبود نظارت بر ورود بی رویه واردات صنعت نشر در کشور طی سال های اخیر، ذائقه خواننده و مخاطب را به سمتی پیش می برد که دلزدگی کاذب از نشر داخلی را به همراه خواهد داشت. دلزدگی که صنعت نشر را در ادامه با رکود و چالش بزرگ خواننده و مخاطب همراه خواهد نمود.

همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نویسندگان کودکِ داخلی

او می گوید: این اتفاق در بستر فضای نشر کتاب کودک که احتیاج بیشتری به مجذوب نمایندهیت های تصویرسازی، شکل و فرم کتاب در بخش چاپ دارد، به دفعات دیده می گردد، همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خرید کتاب های بیشتر از نویسندگان داخلی در بخش کودک و نوجوان این مهم را شکل خواهد داد که چرخه نشر برای کمتر تمام شدن هزینه یک کتاب به سمت آثار ترجمه میل پیدا نمی نماید و ذائقه کودک و نوجوان ایرانی کمتر دستخوش تغییر و فانتزی فکری غیر بومی قرار خواهد گرفت.

او می گوید: تقویت و رشد اعتلای ادبیات کودک و نوجوان، حمایت از نویسندگان کودک و نوجوان برای فراوریات آثار فاخر، حمایت از تصویرگران برای خلق آثار بهتر، حمایت از چرخه صنعت چاپ از دیگر نتایج افزایش کتاب های تالیفی است.

لزوم برقراری تناسب فراوریات ترجمه

وی اضافه کرد: پس تناسب فراوریات ترجمه از مواردی است که مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان به عنوان موضوع و سکاندار بخش کتاب کودک و نوجوان کشور، چه به لحاظ حمایتی و چه به لحاظ مجوز نشر، بایستی توجه لازم را داشته باشند.

حمایت از ناشران در جهت ترجمه آثار نویسندگان ایرانی

یاراحمدی گفت: تناسب لازم در این ماجرا شاید 30 به 70، نسبت ترجمه به فراوریات نشر داخلی باید باشد. از سوی دیگر حمایت لازم از ناشران برای ترجمه آثار نویسندگان ایرانی در عرصه بین الملل، می تواند یکی از راهبرد های پیروز برای حمایت از صنعت نشر کتاب و ترجمه به صورت درست تر در کشور باشد.

خبرنگاران فرهنگی هنری ادبیات