به دیگران می تازیم که بگوییم ما خوبیم

به گزارش لیتن، اِد یانگ در مقاله ای در آتلانتیک نوشت: یک مدیر ارتباطات، قبل از سوارشدن به هواپیما، توییتی نسنجیده می فرستد. یک دندان پزشک شیری را می کُشد. دونالد ترامپ تقریباً هر چیزی را به زبان می آورد. در همه این موارد، چرخ دهنده های اینترنت، هر بار کمی بیشتر، در جهت قضاوت، انزجار و تحقیر می چرخد. این نمونه های پیاپیِ رسواکردنِ آنلاین برای برخی نشانگر آن است که رفتار عموم مردم سمت وسوی بسیار نامناسبی به خود گرفته است، و برای برخی دیگر این نشانه رشد اجتماعی و شنیده شدن صداهایی است که همیشه در نطفه خفه می شد. اما، از نظر جیلین جردن از دانشگاه ییل، این سرنخی است درباره یک رفتار انسانی همه گیر به نام تنبیه شخص ثالث.

به دیگران می تازیم که بگوییم ما خوبیم

به گزارش ترجمان علوم انسانی، در ادامه این مطلب آمده است: تنبیه شخص ثالث در واقع تنبیه افرادی است که رفتار نامناسبی دارند و قوانین اجتماعی را زیر پا می گذارند، با اینکه اقداماتشان ما را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار نمی دهد. هر فرهنگی مقداری از این رفتار را در خود دارد (البته شامپانزه ها چنین رفتاری از خود نشان نمی دهند). نشانه های شروع این رفتار را می توان از همان ابتدای تولد جست وجو کرد: بچه های هشت ماهه جذب گوزنی می شوند که فیل بی خاصیت را تنبیه می کند.

این نوع تنبیه ها معمولاً هزینه هایی هم دارد: رسواگرها ممکن است شغلشان را از دست بدهند، تظاهرکنندگان در معرض بازداشت و برخورد فیزیکی هستند، افرادی که توییت های مخالفت آمیز می نویسند ممکن است هدف انتشار اطلاعات خصوصی و اذیت و آزار قرار بگیرند، و، مهم تر از همه، تنبیه گرانْ زمان، انرژی، و روابط اجتماعی را از کف می دهند.

به این ترتیب چرا باید خود را به زحمت بیندازیم؟ چرا کسی را سرزنش کنیم که آسیب مستقیمی به ما نرسانده است؟ به اعتقاد بعضی دانشمندان، این رفتار، با اجرایی کردن هنجارهای اجتماعی و تضعیف خودخواهی یا بدرفتاری، به استحکام جوامع انسانی یاری می کند. اگر چنین باشد، گروه هایی که دست به تنبیه شخص ثالث می زنند می بایست عملکرد بهتری از گروه های غیر داشته باشند. شاید هم چنین باشد، اما منافع جمعی نمی تواند مبیّن دلیل افراد برای پذیرفتن هزینه تنبیه باشد. چرا یک نفر راحت ننشیند و وظیفه تنبیه را به دیگران نسپارد؟

جردن، با دقت در اطرافش، سرنخ دیگری را در رسواکردنِ آنلاین یافت. به بعضی از دوستانم فکر کردم که در حوزه عدالت اجتماعی درگیر بودند. حرف های اخلاق زده زیادی زده می شد که به نظر می رسید بیشتر به ارتقای جایگاه شخص مربوط است. به عبارت دیگر، شاید تنبیه شخص ثالث اساساً نشانه ای است که با آن به دیگر شاهدان ماجرا نشان می دهید که شما فردی قابل اعتماد هستید، درست به همان صورتی که دم یک طاووس یا شاخ گوزن نشان از برتری ژنتیکی اش دارد. این رفتار پیامی واضح را به دیگران منتقل می کند: وقتی به تنبیه خودخواهی تمایل دارم، می توانید بفهمید که رفتار خودخواهانه ای با شما نخواهم داشت.

چنین برداشتی تنها زمانی برقرار است که تنبیه نشانه ای صادقانه از قابلیت اعتماد باشد، زمانی که افرادی که دست به تنبیه می زنند واقعاً قابل اعتمادتر از کسانی باشند که این کار را نمی کنند. به نظر جردن این چنین است، زیرا همان عواملی که مشوق افراد برای قابل اعتمادبودن است مشوق آن ها برای تنبیه افراد بدرفتار نیز هست.

مثلاً اگر با همکارانتان تعاملی مکرر داشته باشید (یک همکار دائمی را با یک دستیار چندماهه مقایسه کنید) یا اگر به نهادی تعلق داشته باشید که منشورهای اخلاقی مشخصی را به اجرا در می آورد (مثل نهادهای نظامی یا مذهبی)، احتمالاً رفتار بهتری با هم ردیفانتان خواهید داشت. در این موقعیت ها، منافع بیشتری از تنبیه به دست می آورید (چرا که موضعتان را به گروه بزرگی از همکاران بلندمدتتان اعلام می کنید) و همچنین هزینه های کمتری می پردازید (زیرا که تعداد بیشتری حامی تان هستند).

جردن در کنار دیوید رَند، روان شناسی که در حوزه همکاری مطالعه می کند، این ایده ها را با به کارگیری صدها داوطلبی انجام داد که از طریق ترک مکانیکی آمازون جذب شده بودند، و بازی ای مرتبط با اعتماد را در دو مرحله انجام می دادند. در فاز اول، یک نفر که نقش یاریگر داشت می توانست انتخاب کند که پول را با فرد دیگری که نقش گیرنده داشت تقسیم کند یا نه. اگر این یاریگران عملکرد خودخواهانه ای داشتند، فرد دیگری که نقش تنبیه گر داشت می توانست مجازاتشان کند.

یک نفر دیگر نیز، به عنوان انتخاب کننده، شاهد همه این اتفاقات بود. در فاز دوم، انتخاب کننده مقداری پول دریافت می کرد و می توانست بخشی از آن را نزد تنبیه گر سرمایه گذاری کند. آن سرمایه گذاری سه برابر شده و در اختیار تنبیه گر قرار داده می شد، و سپس او می توانست تصمیم بگیرد که چه مقدار از آن را به انتخاب کننده برگرداند. به این ترتیب انتخاب کننده می بایست، بر اساس عملکرد تنبیه گر در بازی اول، تصمیم می گرفت که تا چه حد می تواند به او اعتماد کند.

یافته های جردن نشان از آن دارد که انتخاب کننده ها تمایل بیشتری به سپردن پول به تنبیه گرانی دارند که یاریگران خودخواه را مجازات کرده باشند. او می گوید آن ها تنبیه را به مثابه نشانه ای از احتمال خوب بودن می پندارند؛ و در این مورد حق با آن ها بوده، زیرا درنهایت تنبیه گرانی که خودخواهان را مجازات کرده بودند پول بیشتری هم به انتخاب کنندگان بازگرداندند. آن ها به واقع قابل اعتمادتر بودند.

بعد از آن، جردن این آزمایش را، با کمی تغییر، دوباره اجرا کرد. این بار انتخاب کننده ها در مرحله دوم می توانستند یا با یاریگر بازی کنند یا با تنبیه گر. در این ترتیبات، تنبیه دیگر تنها نشانه قابلیت اعتماد نیست؛ یاری کردن نیز حاوی اطلاعات مشابهی در این باره است. به گفته رند پیش بینی ما این بود که افراد وقتی فرصت این را داشته باشند که به شکلی دیگر خوب به نظر برسند، کمتر دست به تنبیه خواهند زد. این پیش بینی درست بود: این بار نظرِ انتخاب کنندگان کمتر تحت تأثیر تنبیه بود و تنبیه گران نیز تمایل کمتری به استفاده از آن داشتند.

جردن می گوید این نشان می دهد که افراد تنها به دلیل آسیب زدن به فرد خودخواه نیست که به تنبیه دست می زنند؛ آن ها می خواهند نشان دهند که قابل اعتماد هستند. اگر راه بهتری برای نشان دادن این موضوع وجود داشته باشد، تنبیه را کنار می گذارند. به همین شکل، از دیدگاه انتخاب کننده نیز قضیه صرفاً ارج نهادنِ تنبیه به هر صورتی نیست، بلکه پیش بینی این است که چه کسی می تواند قابل اعتماد باشد.

به گفته پَت بارکلِی در دانشگاه گوئلف، این آزمایش مشخص می کند که چرا در بعضی مطالعات تنبیه گران منتفع می شوند و در بعضی دیگر نه: یاری به دیگران علامت بهتری از همکاری یک فرد است، به همین دلیل افراد، هر جا که لازم باشد، از آن به عنوان سیگنال خوب بودن استفاده می کنند.

بارکلی و چند نفر دیگر، پیش از آن، پیش بینی کرده بودند که تنبیه شخص ثالث می تواند نشانه ای گویا از نیت همکارانه باشد، اما به گفته نیکولا رِیحانی از کالج دانشگاهی لندن این مقاله تأییدی عملی برای آن پیش بینی فراهم کرده است. این تیم همچنین ایده هایشان را در مدلی ریاضی جای دادند که میزان تأثیر تنبیه روی افراد مجازی را، هنگام بازی اعتماد، شبیه سازی می کرد. نتایج حاصل از این مدل تا حد زیادی بر نتایج حاصل از آزمایش های واقعی منطبق بود، که نشان می دهد این ابزار می تواند، برای کاوش تکامل تنبیه، فراتر از این نیز، کارا باشد.

جردن و رند هشدار می دهند که این دورنما یک دورنمای تکاملی است در این باره که چرا در وهله اول تنبیه شخص ثالث در میان انسان ها ظهور یافته است. معنی آن این نیست که افرادی که انزجار خود را به شکل آنلاین یا… ابراز می کنند این کار را به خاطر نفع شخصی می کنند. جردن می گوید ما نمی گوییم که افراد دروغگو هستند که مثلاً بگویند به چیزی اهمیت می دهند درحالی که واقعاً برایشان مهم نیست. افراد حقیقتاً احساس انزجار و خشم می کنند. اما حداقل بخشی از دلیل توجهی که به این نوع موضوعات می کنند مزایای مربوط به خوش نامی است.

او می افزاید به همین دلیل است که، حتی وقتی کار اشتباه به شکل تصادفی انجام می گیرد، افراد از کوره در می فرایند. در این شرایط به سختی می توان ادعا کرد که چنین رفتاری به خاطر صلاح گروه انجام گرفته است.

با این همه، تنبیه می تواند متقابلاً موجب بدنامی نیز بشود. اگرچه که آزمایش ها نشان داده اند که افراد حاضرند پول بیشتری را به تنبیه کنندگان بسپارند، اما همان طور که بارکلی می گوید بیشتر پژوهش ها بیانگر آن اند که افراد لزوماً تنبیه کنندگان را بیشتر از دیگران دوست ندارند. آن ها اعتقاد دارند که تنبیه کنندگانْ کار درست را انجام می دهند، اما علاقه ویژه ای به آن ها ندارند، شاید به این دلیل که می ترسند خودشان هم مورد تنبیه قرار بگیرند.

سارا مَتیو، از دانشگاه ایالت آریزونا، می گوید که نمی توان نتیجه گیری های این گروه را به کل تعمیم داد. این نتایج با تجربیات حاصل از مشاهدات او از روستاییان تورکانا در شرق آفریقا همخوانی ندارد. او می گوید در میان اهالی تورکانا، کسانی را که تنبیه نمی کنند مفت سوار می دانند.

این افراد به دردنخورهایی لقب می گیرند که مشارکت لازم را در اجتماع ندارند. در این شرایط، افراد به خوشنامی شان به عنوان تنبیه گر اهمیت می دهند، اما نه به این خاطر که این شکلی از علامت دهی است، بلکه به این دلیل که تنبیه یکی از حیطه های همکاری است، درست همانند یاری رساندن به دیگران یا شرکت در جنگ؛ و می افزاید که صحیح نیست برای مطالعه خاستگاه های تنبیه شخص ثالث به دولت های بزرگ بنگریم.

در چنین جوامعی، نهادهای رسمی، مانند نظام قانونی، وظیفه سنگین برقراری نظم اجتماعی را بر عهده دارند، که شیوه نگرش ما را به افرادی که دست به تنبیه می زنند تغییر می دهد. این در حالی است که، در بخش بزرگی از تاریخ تکاملی مان، این نهادها اصلاً وجود خارجی نداشته اند.

به گفته متیو، این تا حدی مثل این است که بخواهیم با مطالعه افرادی که به کشاورزی مشغول اند درباره رژیم غذایی انسان نتیجه گیری کنیم.

منبع: فرارو
انتشار: 19 تیر 1400 بروزرسانی: 19 تیر 1400 گردآورنده: liten.ir شناسه مطلب: 1753

به "به دیگران می تازیم که بگوییم ما خوبیم" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "به دیگران می تازیم که بگوییم ما خوبیم"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید