دیدنی های زواره ؛شهر تاریخی و کویری اصفهان - لیتن

از توابع این این شهرستان کهن و بیابانی می توان به زواره اشاره نمود. زواره شهری است در حاشیه جنوبی دشت کویر ایران و در مجاورت کویر مرکزی ایران که در فاصله 10 کیلومتری از این شهرستان واقع شده است. نام زواره از برادر رستم گرفته شده است و قدمتی باستانی دارد. این شهر ساختاری گلی دارد و دارای معماری ایرانی اصیل است.

زواره از قرن چهارم با اسم مدینه السادات نامیده شد و در طی قرون گذشته به طور پیوسته کانون علم، ادب و فرهنگ بوده است و به همین علت تاریخ دانان بسیاری در آثار خود به نام زواره و شخصیت های برجسته آن پرداخته اند. با ما همراه باشید تا با دیدنی های این شهر کهن آشنا شوید.

مسجد جامع چهار ایوانی

مسجد جامع چهار ایوانی قدیمی ترین و نخستین مسجد چهار ایوانی کشور است که قدمت آن بر اساس کتیبه های موجود به دوران سلجوقیان می رسد و بیش از 700 سال سن این بنا تخمین زده می گردد. وجود این بنا نشان می دهد که در دوران بعد از اسلام، زواره منطقه ای پراهمیت بوده و سیدحسن مدرس، روحانی مبارز هم از همین شهر فعالیت خود را شروع نموده است. این مسجد 1200 متر مربع مساحت دارد و از آجر، سنگ، گچ و خاک به شکل مستطیل ساخته شده است. این مسجد شامل صحن چهار گوش، ایوان های چهارگانه، گنبدخانه، شبستان، رواق، سردر، مناره، محراب، گچبری های نفیس و کتیبه های زیبا است. به علت شباهت به مسجد جامع اردستان بانی این مسجد را همان بانی مسجد جامع اردستان، ابوطاهر بنغالی می دانند.

کویر دق سرخ

کویر دق سرخ در شمال شرقی این شهر با طول 50 کیلومتر و عرض 20 کیلومتر واقع شده است. از جاهای دیدنی زواره در این کویر، تپه شنی عظیمی است که تقریبا در مرکز این کویر واقع شده است که آشیانه عقاب های منطقه است و در میان کویرنوردان به آشیانه عقاب معروف است. کوه هایی کم ارتفاع در کنار جنگل های تاغ در این منطقه واقع شده است که شوره زار یا دریاچهه نمک دق سرخ هم بعد از این جنگل ها واقع شده است. این تاغ زارها از مکان های محبوب برای عکاسان حیات وحش است چراکه شغال، روباه، پایکا، چکاوک کاکلی، جغد و باز در این منطقه زندگی می نمایند. در این کویر معادن نمک، طلا، سرب و احتمالا نفت هم وجود دارد. از جاذبه های گردشگری این این منطقه شترداری به روش سنتی است.

قلعه سنگ بست

قلعه سنگ بست از آثار تاریخی این شهر است که در بافت سنتی و قدیمی آن واقع شده است. این قلعه عظیم ترین و مستحکم ترین قلعه کشور پس از قلعه الموت در قزوین است. ابوعلی دهدار از نزدیکان حسن صباح در قرن پنجم دستور ساخت این قلعه را صادر کرد. اسطبل، انبار، قسمت های مسکونی، قراولخانه و برج های دیدبانی بخش های مختلف این قلعه را تشکیل می دهند. ارتفاع این قلعه به 12 متر می رسد و خشت خام، گل و خاک از مواد به کار رفته در این بنا است و در قسمت زیرین آن هم از سنگ استفاده شده است. شکل قلعه به صورت مکعب است و در زوایای آن چهار برج استوانه ای شکل احداث شده است. فضای درونی این قلعه در دو طبقه به صورت چهار صفه ای است که در حال حاضر قسمت هایی از طبقات آن فروریخته است. از دلایل حمله مغول ها در قرن هفتم به این شهر را تخریب این قلعه بیان نموده اند. این قلعه نظامی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

یخچال سنتی زواره

یخچال سنتی زواره از گل و خشت ساخته شده است و از آثار تاریخی این منطقه محسوب می گردد. ساختار فیزیکی آن مخروطی شکل با دیواره های دایره ای ضخیم است که دوایر پایین عظیم تر است و هرچه به طرف بالا اوج می گیرد، دوایر تنگ تر می شوند تا در یک نقطه ای چون راس مسدود می گردد. این یخچال مخروطی شکل دارای دو درگاه نعلی مانند در روبه روی همدیگر است که دو قطعه زمین در مجاور درگاه ها به نام خدرو که یک متر عمق دارد؛ گسترده شده است. در گذشته و در فصل زمستان آب را در این یخچال جمع می کردند تا در سرمای شب یخ بزند و در داخل مخزن یخچال برای استفاده در تابستان ذخیره نمایند.

مناره مسجد پامنار دومین مناره کتیبه دار کشور است

مناره مسجد پامنار

مناره مسجد پامنار با ارتفاع 20 متر در این شهر واقع شده است که بر اساس کتیبه موجود با خط کوفی سال ساخت مناره 451 هجری شمسی است. بعد از مناره ساوه این مناره دومین مناره کتیبه دار کشور است. بخش شبستان اصلی بنا که سازه ای از دوران ساسانی داشته تخریب شده است و پنج محراب تاریخی از دوران سلجوقی به جای مانده است. محمد بن ابراهیم بانی احداث این مناره است.

خانه هشت بهشت نیری

خانه هشت بهشت نیری از جاذبه های زیبای هنر معماری کهن شهر زواره است. این بنا هشت ضلعی ساخته شده است. این بنا در کنار حسینیه کوچک این شهر واقع شده است و محل برگزاری مراسم مذهبی جهت استفاده بانوان است و به همین جهت به فاطمیه معروفیت دارد. این بنا به وسیله حاج سید میرزا علیرضا نیری در دوران قاجار احداث شده است. بنای تاریخی هشت بهشت از سه قسمت اصلی، صحن غربی، صحن شرقی و کل ساختمان تشکیل شده است و ساختمان اصلی آن دو طبقه دارد. از ویژگی های این بنا داشتن دو حیاط در دو طرف ساختمان است. حوض بیضی شکلی در میان ساختمان واقع شده است و در قسمت بالای حوض یک طبقه ساختمان مجزا وجود دارد که بر بالای آن دو بادگیر زیبا دیده می گردد. این بنای تاریخی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حسینیه ها

حسینیه های زواره که در بافت قدیمی شهر واقع شده است، از دوران صفویه تا قاجار ساخته شده است. این دو حسینیه شامل قسمت های سرباز و سرپوشیده است که در 4 فصل سال با هم زمانی ایام سوگواری محرم قابل استفاده است. این حسینیه ها قدمتی 400 ساله دارند. حسینیه عظیم متعلق به دوران صفوی است و قدمت آن بیشتر از حسینیه کوچک است. بنای حسینیه عظیم در ابتدا در یک طبقه و از خشت خام و گل ساخته شده است که در دوران قاجار یک طبقه به آن اضافه شده است و نمای آن را آجرکاری نموده اند. قرار گرفتن حسینیه های کوچک سرباز در کنار حسینیه های سرپوشیده سبک جدیدی در معماری بناهای مذهبی و اسلامی به وجود آورده است. این دو بنا به صورت مربع با یک تخت در وسط جهت تعزیه خوانی ساخته شده است و در اطراف هر چهار بنا طاقچه های عظیمی به ارتفاع یک متر از سطح زمین برای نشستن مردم احداث شده است.

بازار تاریخی زواره

بازار تاریخی زواره از بناهای دوران قاجار است در نزدیکی حسینیه عظیم و امامزاده یحیی احداث شده است. بنای این بازار را که از جاهای دیدنی اصفهان محسوب می گردد، به محمد حسین خان عامری نسبت می دهند و در حال حاضر کاربری تجاری ندارد.

اقامتگاه سنتی نقشینه

اقامتگاه سنتی نقشینه، اقامتگاهی تاریخی و کویری است که خانه نوریان معروفیت دارد. این بنا یادگاری از دوران قاجار است و به صورت چهار ایوانه یا چهار صفه ساخته شده است. این بنا در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاخ امیرآباد

کاخ امیرآباد در دو طبقه به دستور سهام السلطنه از محافظان راستا راه های این منطقه در دوران قاجار و زمان سلطنت ناصرالدین شاه در نزدیکی کویر احداث شد.