مدیرعامل خانه تئاتر از سمت خود کناره گیری کرد - لیتن

شهرام گیل آبادی، به مدت 3 سال به عنوان مدیرعامل خانه تئاتر در این مجموعه حضور داشت که بخشی از این دوره با بحران کرونا و معضلات ناشی از آن روبرو بود. با این حال اهداف بسکمک در این مدت برنامه ریزی شده بود که به گفته گیل آبادی او تا به نتیجه رسیدن یا در راستا اجرا قرارگرفتن برنامه های هدف گذاری شده در سمت خود باقی ماند و پس از آن، پنجم دی ماه 1400، در یادداشتی از ادامه حضور خود به عنوان مدیرعامل خانه تئاتر کناره گیری کرد.

متن نامه گیل آبادی به شرح زیر است:

بسمه تعالی

به آینده امیدوارم؛ تئاتر زنده و پویاست و نفس به نفس با مردم پیش می­ رود. تمام سختی­ها و دل­مردگی­ها را مى­ دانم. تئاتر نقّاد است، تحلیلگر است و گاهى حتى علیه خود قد علم مى­کند. انسان، جامعه و تمامى مفاهیم عالى موضوع تئاتر هستند. صف ­آرایى خیر و شر و قیام اندیشگى و معرفتى علیه باطل اگر نبود تئاتر معنى پیدا نمى­کرد. از کودکى در جامعه تئاتر این کشور خود را پیدا کردم، چون باور دارم تمام فرم­ها، مدل­ها و روش­ها در این هنرِ شریف براى رسیدن به پالایش و توسعه فکرى و فضیلت اخلاقى جامعه است. این جریان خروشان حق ­طلبى، مخالف خفقان و سیطره­ استعمار هر اندیشه­ زیاده­ خواهى است؛ مخالف استیلاى سلب اختیارات انسان خداست، استبدادگریز است و آینه­ تمام­ نماى راستی­ ها و کژى هاست براى تولید بهترین و واقعى­ ترین تصمیم مخاطب خود. هر آدمى روى زمین منحصر به فرد است تا جایى که بزرگ ترین شگفتى آفرینش، تفاوت میان تمامى موجودات روى زمین است. کسانى که در مقابل اندیشه مى­ ایستند و در پى چیرگى بر معرفت جمعى و فردى که شگفتى اختیار انسان هاست؛ اقتدارگرایانى هستند که خودبه­ خود نسبت به فلسفه­ الهىِ زمین خدا مشرکند. هر جامعه ­اى بر اساس نظامى فکرى در گستره ­اى فرهنگى شکل گرفته است، کشور ما با تنوع بى­ بدلیل فرهنگى خود داراى توانمندی­هایى است که اگر نادیده گرفته شوند بزرگ ترین ظلم به جامعه­ی انسانى است. امروزه به نظر مى­رسد هنر هنرمندان از جهات متنوع و متکثر زیر بار سختی­های در­زمانى و هم­زمانى است. درزمانى؛ چون همواره در طول تاریخ حق­گرایى یا حتى حرف متفاوت از طریق قدرت­طلبان مورد پذیرش نبوده و هم­زمانى؛ چون استبداد فرانو براى اثبات خود به نفى گفتمان­های متفاوت به شیوه­هاى مختلف مى­پردازد. اگر بخواهیم در دنیاى تئاتر معاصر کشور کمى واقع­گرا باشیم متوجه مى­شویم که با عصر عسرت­ زده­ اى روبرویم که همه­ی ارکانش مغشوش است و در این اغتشاش، هنرمند اصیل زیر چرخ نابرابری­ هاى مدنى و اجتماعى له شده است. همگان نیک مى­ دانند عادت به شعاردادن و بى­ عملى ندارم اما از باب تجربه­ اى طولانى و برای ثبت در تاریخ باید نکاتى را در این مرقومه ذکر کنم:

1. تئاتر ایران از نگاه سیاستمداران، سیاستگذاران و مسئولین، نقطه­ آسیبى است که در جهت اهداف آن­ها حرکت نمى­ کند، غافل از آنکه تئاتر اگر به اهداف عالیه­ خود دست یابد جامعه به سمت پالایش حرکت مى­کند.

2. تئاتر کشور نظام، ساختار و سازمانى منظم و حساب شده ندارد و این نقصان سبب شده است حمایت جدى از این حوزه­، حتی تا برآورده شدن نیازهاى ابتدایى هنر و هنرمندان دیده نشود.

3. تئاتر همواره در ادوار متفاوت تاریخ مورد تهاجم مهاجمانی آشکار و پنهان بوده است اما تغییرات، مصائب و مسائل زمانى از یک سو و نظارت­هاى بى­بنیاد از سوى دیگر به مخدوش کردن حق تألیف هنرمند دامن زده ­اند که این خود به یکى از بزرگ­ترین آسیب­ هاى عصر اکنون تبدیل شده است.

4. تئاتر همواره و در طول تاریخ نیازمند یک صنف منسجم و مستحکم براى پیگیرى اهداف صنفى و درونى خود بوده است اما تعارض منافع و فشارهاى متعدد و عدم اطمینان بخش ­هاى دولتى باعث شده خود دولت تصدی­ گرى و تولی­گرى این هنر مردمى را رأساً انجام داده و برخلاف شعارهاى مرسوم این روزگار، اساساً به مردم­گرایى وقعى گذاشته نشود. شاهد ما بر این ادعا این است که حتى یک شوراى صنفى براى تصمیم هاى صنفى و حرفه ­اى اجازه تأسیس نیافت.

5. سیاست­هاى غلط در همه­ حوزه ­ها خصوصاً در موضوعِ نگاه به خصوصى­ سازىِ نادرست براى سلب مسئولیت حمایت از تئاتر، باعث شد محور فرهنگى تئاتر مخدوش شده و از تولیدى فکرى و معرفتى به تولیدى بازارى و بازرگانى پرتاب شود و این پرتگاهى بود که بى­ کفایتى و عدم آشنایى سیاستگذاران براى تئاتر به وجود آورد.

6. جامعه­ گسترده، شریف و زحمتکش تئاتر کشور امکانات مناسبى براى ارائه­ی آثار ارزشمند خود ندارد؛ خروجی­ هاى سالانه­ علاقه­ مندان و فارغ التحصیلان تئاتر بی جایگاه، خود گواهى بر این فضاى تنگ و نامتناسب است. امروزه تئاتر مى تواند در تمام ارکان از آموزش وپرورش و تربیت گرفته تا کاربردهاى نواندیشانه و برنامه­ ریزى اجتماعى در کنار رشد کشور موثر باشد، اما ظاهراً تصمیم بر دیده نشدن این قدرت بى­ بدیل انسانى است.

ژرف­ ترین پیش ­آمد دو دهه­ی اخیر تئاتر ایران بدون شک تشکّل­ سازى است. دستاورد خانه تئاتر و شکل گیرى و تداوم فعالیت­هاى آن در صورتى که به مثابه­ یک نظام انسجام­بخش و هویت­ ساز فهم شود، مهم­ترین و هوشمندانه­ ترین حرکت براى همگرایى صنفى، رشد و پیشرفت تئاتر ایران است. بررسى الگوى نهادسازى در این مجموعه نشان مى­ دهد با تمام کاستی­ ها و دورنگاه­ هاى نافرجام، این تشکل در تئاتر کشور تولید قدرت تازه کرده است. سازمان ­هاى مردم­گرا پیشران­ حرکت مردم­سالارى و توسعه­ فرهنگى-اجتماعى هستند. این مجموعه­ ها با مدیریتى مشارکتى مى­ توانند شبکه­ اى هوشمند، پیوسته و همگرا را براى رسیدن به اهداف و منافع مشترک به وجود بیاورند. شکل­ گرفتن صنوف و استقلال هر صنف امرى لازم است، اما هستى این صنوف باید در پیوند با یکدیگر به تقویت ماهیت دستاورد بزرگ تئاتر ایران یعنى خانه تئاتر کمک کند. این خانه با پایدارى و حمیّت بسیارى شکل گرفته و تا به اینجا رسیده است. نباید فراموش کرد:

آنکه هفت اقلیم عالم را نهاد/ هر کسی را آنچه لایق بود داد

لیاقت جامعه­ تئاتری ایران بیش از چیزى است که هست و رسیدن به چشم­اندازى آینده­ پژوهانه ابتدا نیاز به همگرایى و پیوستگى دارد. بدون شک خانه تئاتری منسجم و قدرتمند با همگرایى اعضای و صنوف به دست مى­ آید. شکل­ گیرى صنوف قدرتمند و مستقل در عین همگرایى صنفى تمام حِرَف تئاترى، مى­تواند یک گام به­پیش باشد. در غیر این صورت ما دستاورد تاریخى خود را به مخاطره انداخته­ایم. این خانه باید تغییرى بنیادین در خود به وجود آورد. بنیادهایى که همگان را با هر دید و منظر براى رسیدن به اهداف صنفى در درون خود داشته باشد. ما بیش از هر وقت دیگر به این خانه نیازمندیم.

بر خود لازم مى­ دانم بر حسب آمارهاى و ریزاطلاعات موجود رسمى اعلام کنم: در حال حاضر به مدد همه­ عزیزان زحمتکش در هیئت مدیره­ خانه­ تئاتر، تمام زیرساخت­هاى لازم براى تغییراتى بنیادین فراهم آمده است. در سه سال گذشته بودجه­ خانه در وزارت ارشاد و شهردارى بیش از صدوپنجاه درصد رشد داشته و برخلاف گذشته مبلغ همین رشد اخذ شده است. همچنین در حال حاضر بر اساس یک تدبیر، خانه با بیش از پنج میلیارد تومان داشته­ی نقد به گونه­ اى خودگردان مى­تواند اداره شود. در این سه سال، با عضویت در صندوق اعتبارى هنر، بیمه­ تکمیلى، بیمه تأمین اجتماعى، هنرکارت، تسهیلات ضرورى و… از سى وپنج تا صددرصد رشد داشته­ ایم. بیش از پنج میلیارد تومان یارى ضرورى از ارگان­هاى مختلف براى اعضای دریافت و توزیع شده است. بیش از پنج میلیارد تومان خدمات، امکانات و تجهیزات براى خانه­ی تئاتر به مشارکت گرفته شد. نظام­هاى متعددى در این خانه بنیاد نهاده شد. یکى از این فرآیندها شبکه­ اتوماسیون باز و تحت وب خانه است که تمام بناهاى آن نهاده شده است و در حال حاضر کارکردى بى بدیل دارد… و نیز صدها کار کوچک و بزرگ در این دور­ه­ مدیریتى با اقبال پیش رفت و البته به دلایلی بسیار، ده­ ها کارِ بر زمین­ مانده هم باقى است تا آینده خود گواه انجامش باشد.

بدون شک بنده هزاران خوب را براى عزیزان و اعضاء مى­ خواستم که اگر نشد، قصور حقیر بود و اگر به انجام رسید نتیجه­ عملکرد جمعى هیئت مدیره و همگان است؛ این دوره در اوج سختی­ها شکل گرفت و تداوم یافت؛ یکى از این سختی­ها بیمارى جهان­گذر کروناست که در این دوران هم سعى کردیم در حد توان، شبانه­روز، در کنار جامعه­ بزرگ تئاتر و خصوصاً اعضای عزیز خانه همه در امان باشیم، نیک مى­دانم ممکن است این خواسته شایستگی به انجام نرسیده باشد اما خدا مى­داند که در حد توانمان ایستادیم.

اما کلام آخر؛ سعى کردم تا پایانى این دوره مدیریتى در کنار هیئت مدیره محترم بایستم و راه را تا پایان با این دوستان طى کنم اما بیمارى کرونا مانع از برپایى مجمع عمومى شد و در حال حاضر هم زمان زیادى از پایان دوره مدیریتى بنده گذشته است پس همین جا اعلام می­کنم به دلایل عدیده، دیگر تمایلی به ادامه فرایند مدیریت در خانه تئاتر ندارم.

ضمن سپاس بى­کران از استاد ایرج راد، استاد بهزاد فراهانى، استاد اصغر همت، نادر برهانى مرند، کوروش نریمانى، حمیدرضا نعیمى، محمودرضا رحیمى، محمدامیر یاراحمدى، مسعود دلخواه، مریم کاظمى، مهدى قلعه، آرش دادگر و تمام اعضای محترم هیئت مدیره­ى انجمن­هاى هفده­گانه­ی خانه تئاتر، همه اعضای محترم خانه تئاتر و در نهایت همکاران بسیار عزیزم که فداکارانه همه­ی مهر و سعى­شان را معطوف به پیش­برد اهداف و انجام امور کردند؛ به همکارى خود در کسوت مدیرعامل خانه تئاتر پایان مى­دهم.

امیدوارم همه­ کاستی­ ها را بر بنده بخشوده و از این به بعد شاهد ظهور رفاقت­ هایى شایسته ­تر باشیم.

شهرام گیل آبادی