سرطان در سبد خرید خانوار - لیتن

سرطان در سبد خرید خانوار

نویسنده : دکتر محمداسماعیل اکبری

غذاهای سرطان زا، غذاهای ضد سرطان

امروزه بیش از گذشته، پزشکان به اهمیت تاثیر غذای مناسب برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها از جمله پیشگیری از انواع سرطان پی برده اند، و مقوله توجه به غذای مناسب برای مبارزه با سرطان هواداران زیادی پیدا نموده است.

مصرف مقادیر زیاد سبزی و میوه برخلاف رژیم های پرگوشت در برابر ابتلا به سرطان اثر محافظتی دارد. نکته مجهول این است که آیا مصرف این نوع مواد به خودی خود اثر محفاظتی علیه ابتلا به سرطان دارد؟ یا اینکه این اثر ناشی از مصرف زیاد سبزی و میوه و در نتیجه کاهش در مصرف دیگر مواد مضر است؟

آنچه مسلم است رژیم های غنی از میوه و سبزی انرژی کمتری فراوری نموده و خطر چاقی را کاهش می دهند. البته گاهی حتی مصرف فرآورده های حیوانی متعادل هم موادغذایی و انرژی مساوی با رژیم گیاهی داشته و مضر نیستند، بنابراین اثر تجمعی مواد تغذیه ای حائز اهمیت است.

غذاهای گیاهی علیه انواع سرطان

به طور کلی مصرف غذاهای گیاهی نه تنها خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی دهند بلکه اثر محافظتی در برابر ابتلا به سرطان هم دارند. برای میوه ها و سبزی ها یک اثر حفاظتی بالا در مقابل ابتلا به سرطان های دهان، گلو، مری و رکتوم قایل اند. این اثر حفاظتی به طور میانه علیه ابتلا به سرطان های مثانه و لوزالمعده و به اندازه کم در برابر ابتلا به سرطان های دهانه رحم، تخمدان، تیرویید و انواع سارکوم ها وجود دارد. مصرف سبزی ها اثر محافظتی کمی در مقابل ابتلا به سرطان کلیه، کبد و پروستات ایفا می نماید. این گونه غذاها به طور معمول کم انرژی بوده و منابع خوبی از ویتامین ها و پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای دارند. به نظر می رسد که اثر حفاظتی سبزی ها در برابر ابتلا به سرطان بیش از میوه هاست که این امر می تواند به واسطه مصرف زیادتر آنها باشد.

مطالعات متعددی که در کشورهای گوناگون اجرا شده است، نشان داده که خطر ابتلا به سرطان در جمعیت گیاه خوارانی که الکل و سیگار مصرف نمی نمایند نسبت به مابقی جمعیت بسیار کمتر است. احتمالا سرطان پستان هم در زنان گیاه خوار کمتر دیده می گردد چون در این افراد سطح هورمون ها (آندروژن، پرولاکتین و استروژن) در خون پایین تر از دیگر زنان است. شیوع سرطان پروستات هم به همین علت در مردان گیاه خوار کمتر است، در این افراد سطح هورمون های استروییدی در خون کاهش می یابد. در حال حاضر مدرکی دال بر رابطه مصرف گیاهان دارویی و ادویه جات، حتی سیر با سرطان وجود ندارد.

گوشت های سرطان زا

به طور کلی گوشت و ماهی اثر حفاظتی در برابر ابتلا به سرطان ندارند و فقط خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. گوشت قرمز حیوانات اهلی (گوسفند، گاو) چرب تر از گوشت حیوانات غیراهلی است. رژیم هایی که حاوی اندازه زیاد گوشت قرمز حیوانات اهلی هستند، خطر ابتلا به سرطان کولون و رکتوم را به صورت قابل توجه و خطر ابتلا به سرطان های پستان، کلیه، لوزالمعده و پروستات را به طور میانه افزایش می دهند. اثر مصرف گوشت هایی مانند آهو در رابطه با خطر ابتلا به سرطان نامشخص است. ضمناً مدرکی دال بر اثر محافظتی یا خطرزا بودن مصرف ماکیان ها و ماهی ها در رابطه با سرطان وجود ندارد. رژیم هایی که حاوی تخم مرغ زیاد هستند خطر ابتلا به سرطان کولون و رکتوم را به طور مختصر افزایش می دهند.

از نوشیدنی های داغ تا سرطان مری

تعدادی از مطالعات خطر احتمالی مصرف نوشیدنی های داغ را در ایجاد سرطان مری نشان داده است. افزایش مختصر سرطان های دهان و مری را با عادت خوردن هر نوع نوشیدنی بسیار داغ مرتبط دانسته اند. این فرضیه به علت آسیب مخاط دهان و مری بر اثر مصرف نوشیدنی های داغ اسم شده که به نوبه خود سبب تحریک تکثیر سلول ها می گردد و حین این تکثیر گاهی سلول جهش یافته و به طرف بدخیمی حرکت می نماید.

غذاهای پرورده شده

ارزیابی از مضرات پختن یا دودی کردن گوشت و ماهی، بدون در نظر گرفتن عوامل دیگر مثل افزودن نمک زیاد به آنها مشکل است. گوشت های پرورده منبع اصلی نیترات ها، نیتریت ها و نیتروز آمین ها هستند. نیتریت ها به اندازه کمتری در غلات تصفیه شده و پخته هم یافت می شوند. نگرانی خاصی از احتمال تبدیل شدن نیترات ها و نیتریت ها به نیتروزآمین وجود دارد که خود یک عامل سرطان زای شناخته شده است.

البته نیتروزآمین موجود در گوشت های پرورده هم اهمیت ویژه ای دارد که باید به آن توجه گردد. در کشورهای صنعتی به واسطه قوانین دولتی کاهش قابل توجهی در اندازه نیترات ها، نیتریت ها و نیتروزامین های گوشت های پرورده در دهه های اخیر به وجود آمده است.

مصرف گوشت های پرورده باعث افزایش مختصر سرطان های کولون و رکتوم می گردد. گوشت های دودی و ماهی دودی اگر به طور مرتب در رژیم غذایی مصرف نشوند چندان مشکل ساز نیستند. در کشورهای اروپای شرقی و ایسلند که مصرف این گونه غذاها فراوان است با شیوع بالایی از سرطان معده روبرو هستیم که این شرایط در کشور ما هم صادق است. مدارک کمی وجود دارد که پختن موادغذایی خطر سرطان زایی آنها را تغییر می دهد، اما اندازه حرارت در این امر مهم است. به طوری که سرخ کردن و کباب کردن گوشت می تواند باعث تبدیل چربی آن به هیدروکربن های پلی سیکلیک آروماتیک سرطان زا گردد. این مواد مشابه برخی از ترکیبات سرطان زای موجود در دود تنباکو است. احتمالاً سطوح گوشت و ماهی کباب شده از این مواد پوشیده می گردد. اما مواد غذایی سرخ شده عاری از آنها هستند. در هر حال اگر رژیمی شامل چنین موادی باشد باعث افزایش مختصر سرطان های معده، کولون و رکتوم می گردد.

راهنمای تغذیه سالم تر

سالم خوردن به معنی رژیم گرفتن نیست بلکه معنی آن متعادل خوردن است. رژیم ایده آل حاوی تمامی مواد اصلی سازنده غذاهای سالم است. اصول اصلی تغذیه سالم به قرار زیر است:

استفاده از غذاهای کم چربی مانند سبزی ها، میوه ها، غذاهای نشاسته ای (برنج، سیب زمینی، ماکارونی) و حبوبات (لوبیا، عدس)، به افزایش فیبر رژیم غذایی با استفاده از موادغذایی کامل و خوردن سبزی ها و میوه ها با پوست تا جایی که عملی باشد.

کاستن از نمک مصرفی برای دست یابی به یک رژیم غذایی سالم ضروری است. بهتر است به تدریج عادت غذایی خود را تغییر دهیم. انجام تدریجی این کار آسان تر و پایدار است و به صورت ناگهانی عملی نیست.

ورزش مرتب هم مهم است و می تواند وزن بدن را در حد ایده آل باقی نگه دارد. به این ترتیب انرژی کسب شده از مواد غذایی از طریق ورزش مورد استفاده قرار می گیرد. کاهش وزنی وقتی ایجاد می گردد که انرژی مصرف شده در ورزش بالاتر از کالری کسب شده از مواد غذایی خورده شده باشد.

توصیه عمومی این است که کلاً 30 درصد کالری غذا از چربی کسب گردد. در کشورهای صنعتی این عدد حدود 40 درصد یا بیشتر است. غذاهای پرورده یک منبع غذایی با چربی اضافه هستند. برای مصرف نمایندگان انواع غذاها این امکان وجود دارد که با کنترل و خواندن نوشته های روی بسته بندی غذاها به اندازه مواد تشکیل دهنده آن پی ببرند.

لقمه های سرطانی

یک نکته مفید و یاری نماینده برای برقراری رژیم متعادل، کنترل خوردنی های هوسی است و این به آن معنی است که گاهی فرد گرسنه نیست اما بی اراده آغاز به خوردن می نماید، تا حوصله اش سر نرود یا تحت فشار است و یا در مهمانی حضور دارد. مواد غذایی لقمه های کیک و بیسکویت بسیار کم است و در مجموع از ارزش غذایی بسیار کمی برخوردارند.

لقمه هایی که دور آنها خمیر پخته وجود دارد مانند پای ها، سوسیس های لوله ای و حتی سمبوسه های سبزی ها، همگی اندازه بالایی چربی دارند. قطع کامل مصرف چنین لقمه هایی لازم نیست ولی باید استفاده از آنها را محدود نموده و هرازگاهی آنها را مصرف کرد. اقدام مفید دیگر جایگزین نمودن این گونه غذاها با لقمه های سالم تر است.

به این ترتیب جاذبه آنها به تدریج برایمان از بین می رود. گرچه لقمه ها ممکن است به اسم یک منبع موادغذایی اضافه گاهی مفید باشند، اما بهتر است آنها را جایگزین وعده های اصلی غذا نکنیم. انواع لقمه های سالم تر هم وجود دارد که می توان از ماست کم چرب، میوه ها و سبزی ها نام برد. گرچه بسیاری از افراد، این مواد را غیر مجذوب کننده می دانند، اما این چنین نیست.

هویج و کرفسی را که به صورت چوب است می توان با انواع سس های کم چرب میل کرد. بیسکویت ترد با پوسته گندم یا نان خشک سبوس دار را می توان با پنیر کم چرب استفاده کرد. ساندویچ های سالاد را می توان با استفاده از نان عربی درست کرد و مصرف نمود. جایگزین های بسیاری برای کیک خامه ای و مواد ترد مثل چیپس و پفک وجود دارد. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ محدودیتی برای مصرف میوه و سبزی ها وجود ندارد.

منبع: http://www.salamat.com

ae

منبع: راسخون